Gitar çalarken doğru sesleri elde edebilmek, müzikal açıdan tatmin edici performanslar sergilemenin temel şartlarından biridir. Bu doğruluğun sağlanmasında ise entonasyon ayarı büyük rol oynar. Peki, gitar entonasyon ayarı nedir, neden önemlidir ve nasıl yapılır? Bu yazıda, hem genel hatlarıyla entonasyon konusunu açıklıyor hem de elektro gitar, bas gitar ve klasik gitar entonasyon ayarı konularına ayrı ayrı değiniyoruz.
Entonasyon ayarı, gitar üzerindeki her bir perdenin doğru sesi vermesini sağlayan teknik bir ayarlamadır. Yani gitarınız açık telde doğru nota verse bile, perdeye bastığınızda sapma oluyorsa, entonasyon problemi var demektir.
Gitarın sap uzunluğu, tel yüksekliği, tel kalınlığı ve köprü konumu entonasyonu doğrudan etkileyen faktörlerdendir. Doğru gitar entonasyon ayarı, özellikle kayıt sırasında veya sahnede çalarken kusursuz bir ses elde etmenizi sağlar.
Genel olarak gitar entonasyon ayarı için şu adımlar izlenir:
Gitarı akort edin: Her zaman önce gitarı standart akort sistemine göre ayarlayın.
12. perde testi yapın: Açık tel ve 12. perdedeki sesleri karşılaştırın.
Tel uzunluğunu ayarlayın: Eğer 12. perdedeki nota tizse, telin uzunluğu artırılmalı (saddle geri çekilmeli); pesse telin uzunluğu kısaltılmalı.
İnce ayar yapın: Bu işlemleri her gitar teli için ayrı ayrı tekrarlayın.
Bu işlem için genellikle hassas bir tuner (akort cihazı) kullanılır. Akustik ve klasik gitarlar için bu ayar sınırlıdır, ancak elektro ve bas gitarlarda daha esnektir.
Elektro gitar entonasyon ayarı, genellikle gitarın köprüsündeki saddle (tel eşiği) vidaları aracılığıyla yapılır.
Gitarınızı standart akort edin. 12. perdeye bastığınızda çıkan notayı tuner ile kontrol edin.
Eğer perde sesi açık telin oktavından farklıysa, saddle’ı tornavida ile ileri ya da geri hareket ettirin.
Her elektro gitar teli için bu işlemi tekrarlayın.
Bu işlem sayesinde elektro gitarınız her pozisyonda doğru ses verir. Özellikle stüdyo kayıtları için bu ayar hayati önem taşır.
Bas gitar entonasyon ayarı, elektro gitara oldukça benzer. Fakat bas teller daha kalın olduğundan hassas ayar yapmak daha kritiktir.
Gitarı akort ettikten sonra, 12. perdedeki nota ile açık telin oktavı karşılaştırılır.
Aynı şekilde saddle ayarları tornavida ile yapılır.
Kalın tellerin daha az esnemesi nedeniyle, küçük değişiklikler bile büyük fark yaratabilir.
Bu nedenle, bas gitar entonasyon ayarı yaparken sabırlı ve dikkatli olmak gerekir.
Klasik gitar entonasyon ayarı, elektro ve bas gitarlara göre daha sınırlıdır. Çünkü klasik gitarlarda sabit köprü sistemi vardır ve saddle hareketli değildir.
Yine de şu yollar denenebilir:
Tel yüksekliği (action) kontrol edilir, çok yüksekse sap ayarı gerekebilir.
Telin kalitesi ve markası entonasyonu etkiler, kaliteli naylon teller tercih edilmelidir.
Perde aşınmaları varsa, bu da entonasyonu bozabilir. Luthier'e gösterilmelidir.
Klasik gitar entonasyon ayarı genellikle fiziksel modifikasyonla değil, bakım ve doğru ekipman kullanımıyla sağlanır.
Türkçe
English